Geven en Nemen – Over herplaatsers

Herplaatsers* zijn hot. En daar is op zich helemaal niets mis mee. Er zijn zoveel honden die via stichtingen of asielen een nieuw huis zoeken en het is alleen maar mooi dat steeds meer mensen zich bewust worden van het feit dat hier wel eens een heel geschikt maatje bij kan zitten.

Hoewel pups natuurlijk nog altijd enorm populair zijn, realiseert men zich ook dat kleine hondjes snel groot worden en wat dat betreft is de keuze voor een al wat oudere hond die op zoek is naar een nieuw baasje dus helemaal zo gek nog niet. Daarbij kan er vaak meer informatie over bepaalde karaktereigenschappen worden gegeven dan bij pups, waardoor er weloverwogen voor een hond gekozen worden die het beste bij iemands persoonlijke situatie past.

 

 

Hoewel ik pups zelf ook geweldig vind en er ooit weer eentje in mijn leven hoop op te nemen, heb ik al jaren meerdere herplaatsers rondlopen. Het is nog geeneens iets waar ik in eerste instantie heel bewust voor gekozen heb, ik ben er eigenlijk een beetje ingerold. En zodra je meer bekend raakt in het ‘herplaatsingswereldje’ blijven de herplaatsers komen. Hiermee bedoel ik absoluut niet dat ik elke hond die voorbij komt in huis neem, dat zou gekkenwerk zijn. Al zou het kunnen, ik zou het niet eens willen. Ik hoor mensen weleens zeggen: “als ik toch het geld en de ruimte had, dan zou ik ze allemaal redden”.

Maar zo werkt dat natuurlijk niet. Het opvangen van herplaatsers zou geen doel op zich moeten worden. Naar mijn mening mag het welbevinden en het geluk van de honden zelf nooit in het geding komen en dit is iets wat veel mensen nog weleens vergeten in hun verlangen honden ’te redden’ en ‘goed te doen’. In dit artikel bespreek ik daarom een aantal belangrijke zaken waar men rekening moet houden als men overweegt een herplaatser in huis te nemen.

Kiezen voor herplaatsing

Om te beginnen in het kort iets over de redenen van de herplaatsing zelf. In de sociale media, en dan met name op Facebook, worden er dikwijls allerlei verwensingen (af en toe wel erg vergaand) naar de hoofden van de mensen geslingerd die hun hond ter herplaatsing aanbieden. Hoewel sommige advertenties inderdaad wel heel onhandig en/of emotieloos zijn opgesteld, vind ik het niet netjes om zomaar te oordelen over iemands leven of situatie. Natuurlijk maak ook ik me soms kwaad maar de ervaring heeft geleerd dat er zelfs achter de meest vreemde oproepen vaak hele schrijnende verhalen zitten.

Het kan daarom geen kwaad eerst wat verder te kijken dan je neus lang is voordat je mensen veroordeelt. Doe bijvoorbeeld eens navraag en sta open voor het verhaal dat mensen te vertellen hebben. Als je dan nog steeds van mening bent dat het belachelijk is dat de hond in kwestie herplaatst moet worden, prima. Ik sta helaas ook nog regelmatig met mijn mond vol tanden maar desalniettemin vind ik dat we op moeten passen met het al te snel veroordelen van mensen.

Ook opmerkingen als: ‘een hond is voor het leven’ en ‘ik zou mijn hond nooit wegdoen’ zijn – hoe goedbedoeld ook – niet helemaal realistisch. Je weet nooit hoe het leven kan lopen en in welke situaties je terecht gaat komen. Buiten dat, wat als er sprake is van een ‘mismatch’? Wat als het op de een of andere manier niet wil werken tussen jou en de hond en er constant problemen zijn? Wat als er totaal geen chemie is? Natuurlijk is het heel belangrijk om alles geprobeerd te hebben voordat je besluit een hond te herplaatsen, een hond mag je inderdaad nooit zomaar wegdoen. Gedragstherapie kan in veel gevallen bijvoorbeeld nog wel eens uitkomst bieden.

Hoe ver moet je gaan?

Maar hoe ver moet je gaan? Moet je je eigen geluk en dat van de hond ondergeschikt laten zijn aan de wens de relatie te laten slagen? Als een hond overduidelijk ongelukkig wordt van een bepaalde situatie en als we hem niet kunnen bieden wat hij nodig heeft, is het dan niet beter om een plek voor hem te zoeken waar hij wel gelukkig kan zijn? Het is zinloos en wreed voor zowel jouzelf als de hond om je een heel hondenleven lang door de dagen heen te moeten worstelen. Als het echt niet gaat, dan is herplaatsing soms gewoon de beste oplossing.

Tenzij er sprake is van zeer ernstige gedragsproblemen. In dat geval zouden andere oplossingen overwogen moeten worden en zullen er ook meer mensen bij betrokken moeten worden, zoals de dierenarts, om medische oorzaken uit te sluiten. Het is sowieso niet onverstandig om een hond heel goed na te laten kijken door een dierenarts als je overweegt hem te herplaatsen. Het is van groot belang een herplaatsing zeer zorgvuldig aan te pakken en kritisch te kijken naar waar en bij wie de hond terecht zou komen.

 

Kiezen voor een herplaatser

Zoals ik hierboven al aangaf, zal ik enkele zaken bespreken waar je tegenaan kan lopen als je besluit een herplaatser in huis te nemen. Ten eerste is het belangrijk dat je je goed verdiept in de beschrijving van de hond. Begin met de algemene zaken zoals leeftijd, geslacht en ras en kijk dan naar de details zoals gedrag (met katten, kinderen, andere mensen, andere honden, bepaalde situaties, enzovoort) en eventuele medische problematiek. In principe geldt voor een beschrijving altijd: hoe completer, hoe beter.

Op basis daarvan kan je besluiten of je een ontmoeting wil met de betreffende hond. Blijft echter altijd kritisch; hoe goed een beschrijving ook in elkaar zit, er kunnen altijd nog enkele zaken onbenoemd zijn gebleven. Daarnaast komt het helaas nog wel eens voor dat men het er allemaal iets rooskleuriger uit wil laten zien dan dat het in werkelijkheid is. Hoewel dat meestal goedbedoeld is, is niemand hiermee geholpen. Volledige openheid over zowel de plus- als de minpunten van de hond geeft mensen juist de kans om zich goed voor te bereiden op wat ze in huis halen en wat ze kunnen verwachten.

Stel daarom voor de zekerheid van tevoren een vragenlijst samen die je mee kan nemen als je naar de hond gaat kijken. En, hoe moeilijk het ook is, probeer niet direct te vallen voor het koddige uiterlijk en die lieve blik in zijn ogen. Probeer tevens te vermijden dat je de hond uit medelijden meeneemt, omdat hij er bijvoorbeeld ‘zo zielig’ bijzit. Het is de bedoeling dat het een maatje wordt voor vele jaren, wees daarom niet bang je in het begin een beetje zakelijk op te stellen. Hier zul je op de lange termijn alleen maar profijt van hebben. En de hond ook.

Een herplaatser in huis

Om maar met de deur in huis te vallen; veel mensen onderschatten nogal eens hoeveel werk een herplaatser met zich mee kan brengen. Let wel: kan. In een aantal gevallen past de hond zich probleemloos aan en is het net of er een puzzelstukje op zijn plaats is gevallen. Beter kan je het niet hebben natuurlijk. Het komt echter vaker voor dat de hond toch nog wat issues heeft waaraan gewerkt zal moeten worden. Denk bijvoorbeeld aan zaken als verlatingsangst, het najagen van joggers of fietsers, onzindelijkheid, niet goed luisteren, enzovoort. Zelf heb ik een paar honden rondlopen die zelfs nog wat extremer gedrag vertoonden, zoals bijten (en dan bedoel ik niet zachtjes). Hier was ik al op voorbereid dus ik wist wat me te wachten stond en had een plan van aanpak klaarliggen.

Zo’n plan van aanpak is voor iedere hond in iedere situatie aan te raden; ik noem het ook wel de ‘what ifs’ (wat als). Door van tevoren voor jezelf allerlei mogelijke scenario’s te doorlopen, bereid je je zo goed mogelijk voor op alles wat komen gaat. Bedenk hoe je het beste kan reageren in welke situatie. Dit lijkt misschien een beetje overdreven, maar geloof me; voorkomen is beter dan genezen. Je kan natuurlijk niet alles op voorhand helemaal dichttimmeren – sommige zaken zijn nu eenmaal onvoorspelbaar – maar zo dwing je jezelf in ieder geval wel na te denken over dingen die zouden kunnen gebeuren. Uitgaande van wat je weet over het gedrag van de hond.

Rugzakje

Een herplaatser wordt meestal niet zonder reden herplaatst; of dat nu iemands persoonlijke situatie is of een bepaald probleem met de hond zelf. Dit houdt in dat je ervan uit kan gaan dat hij een rugzakje zal hebben, want ook al is hij herplaatst vanwege een privé situatie, hij zal ongetwijfeld de nodige stress hebben ervaren. Deze stress neemt hij mee naar zijn nieuwe huis en het kan weken, soms maanden, duren voor hij laat zien wat hij werkelijk in zich heeft. Geef hem alle tijd en ruimte die hij nodig heeft en laat hem vooral zien hoe leuk het leven kan zijn.

Het is niet verstandig in het begin teveel druk op de hond te leggen – teveel druk leggen is eigenlijk nooit verstandig – en laat hem op zijn gemak ’thuiskomen’. Bij de ene hond zal het wat langer duren dan bij de andere maar uiteindelijk zullen ze hun masker laten vallen en je laten zien wat voor moois daarachter schuilt. Het is alleen wel zaak om dit als ‘mooi’ te aanschouwen en niet als iets negatiefs, omdat hij op dat moment misschien gedrag vertoont wat jou eigenlijk niet zo bevalt. Blijf met een open blik naar je hond kijken en probeer te ontdekken wat zijn ‘klokje doet tikken’. Als hij laat zien wat hij in zich heeft, is dat eigenlijk een soort geschenk, want daarop kan je verder bouwen.

Het komt helaas nog te vaak voor dat mensen een herplaatser in huis hebben gehaald en dan verwachten dat hij binnen een week op zijn plek is en zich heeft aangepast. Zeker als hij dan ook nog wat lastige ‘probleempjes’ blijkt te hebben, is de kans aanwezig dat hij in een soort vicieuze herplaatsings-cirkel terecht komt en keer op keer herplaatst wordt. Zijn problemen worden op deze manier nooit opgelost en zullen zelfs verergeren omdat hij zijn vertrouwen in de mens kwijtraakt. Herplaatsing zal zo steeds moeilijker worden en het is niet ondenkbaar dat het leven van de hond uiteindelijk vroegtijdig wordt beëindigd op de tafel van dierenarts.

Vertrouwen en geduld

De belangrijkste woorden die ik mee wil geven zijn: vertrouwen en geduld. Heb het geduld om een vertrouwensband met de hond op te bouwen. Als hij je niet vertrouwt, ben je nergens; vertrouwen is de basis. Zorg dat hij zich op zijn gemak gaat voelen in jouw gezelschap en doe vooral veel leuke en positieve dingen met hem. Vergeet hierbij niet te kijken naar waar de hond zelf blij van wordt en probeer je eigen menselijke definitie van ‘leuk’ even op een zijspoor te zetten.

Dit houdt niet in dat je de hond over je grenzen heen moet laten walsen. Het is heel goed mogelijk te proberen de hond het naar zijn zin te maken zonder dat je daarbij over je heen laat lopen. Het aangeven van grenzen is iets wat erbij hoort en kan je vanaf het begin gerust doen, maar ook dit kan gewoon op een positieve, speelse manier. Zo bouw je steeds verder aan het vertrouwen.

Soms ga je een stapje vooruit, soms ga je weer een paar stapjes terug. Het hoort er allemaal bij. Een hond is een levend wezen met zijn eigen gedachtes en gevoelens, het is geen kwestie van een paar knopjes indrukken en ‘tadaaa het werkt!’, zoals bij een robotje. Als je de tijd neemt om de hond te leren kennen – en hem de kans geeft om jou te leren kennen – zal je steeds beter gaan begrijpen waarom hij bepaalde dingen doet. Tot slot: het is mogelijk dat alle veranderingen in de goede richting een bepaald eindpunt of plafond bereiken.

Honden zijn tot op zekere hoogte maakbaar (trainbaar) maar zij hebben daarnaast ook een eigen karakter dat niet te veranderen is. En dat moet je ook niet willen. Wees blij met wat je tot dan toe bereikt hebt, besef dat er misschien nog wat ruimte is voor verandering/verbetering maar probeer je erbij neer te leggen dat sommige dingen blijven zoals ze zijn. Kort gezegd: wees bereid je hond te accepteren (en te waarderen) zoals hij is.

Bewustwording

Na het lezen van bovenstaand verhaal denk je misschien: is het dan eigenlijk wel zo leuk, een herplaatser? Mooi, dan is mijn opzet geslaagd! Met dit artikel wil ik mensen namelijk aan het denken zetten en hen bewust maken van de consequenties van het adopteren van een herplaatser. Ben je na het lezen van dit artikel nog steeds enthousiast en ben je bereid flink aan het werk te gaan met je nieuwe hond terwijl je hem tegelijkertijd de ruimte geeft die hij nodig heeft? Dan gaat het vast helemaal goed komen! Een herplaatser kan zoveel te bieden hebben, als hij de kans maar krijgt.

 

*Als ik het in dit artikel over herplaatsers heb, heb ik het over alle honden die om wat voor reden dan ook herplaatst moeten worden. Of zij nu in het asiel zitten, op Marktplaats staan of uit het buitenland komen.