Gedragswetenschapper Arjen van Alphen van Hondenopvoedingsinstituut De Roedel houdt zich al vele jaren bezig met het observeren en onderzoeken van hondengedrag. Eerder schreef hij samen met Francien Koeman de boeken Honden trainen volgens de regels van de natuur met de Roedelmethode, deel 1 en 2.
Deze titel geeft al aan dat de Roedelmethode zich voornamelijk baseert op natuurlijke (leer)processen. Het zwaartepunt ligt bij de emotionele band met de eigenaar, in plaats van bij het trainen van de hond. In het nieuwste boek, Basisboek opvoeden van honden, vertelt Van Alphen hoe een hond opgevoed kan worden zonder gebruikmaking van voerbeloningen of onnatuurlijke correctiematerialen.
Het ‘sociaal leren’ vormt hierbij de basis: “Sociaal leren gaat over hoe je in de opvoeding het juiste ‘instrumentarium’ aangereikt krijgt om tot sociaal gedrag te komen, hoe je relaties opbouwt, onderhoudt, leert communiceren, komt tot samenwerking”.
Om de hond hierin zo goed mogelijk te kunnen begeleiden zal de eigenaar zich moeten inleven en verdiepen in de manier waarop honden de wereld ervaren. Vele factoren spelen daarbij een rol, waaronder de werking van de zintuigen, emoties, hormonen en de (psychische) ontwikkeling in verschillende levensfases.
Dit klinkt in eerste instantie misschien wat ingewikkeld maar Van Alphen slaagt er echter uitstekend in om verschillende zaken uit elkaar te trekken en naast elkaar te bespreken, om ze vervolgens weer in een het bredere perspectief te plaatsen.
De lezer zal zijn aandacht erbij moeten houden; het is geen lichte kost. Gelukkig niet, zou ik willen zeggen. In vergelijking met andere boeken op het gebied van hondenopvoeding en – gedrag gaat dit boek heel diep in op zaken waar iedere hondeneigenaar iets van zou moeten weten.
Door rekening te houden met de manier waarop de hersenen zich ontwikkelen en de invloed van hormonen en emoties kan men de hond beter en liefdevoller begeleiden. Zo ontstaat er uiteindelijk een intense band die gebaseerd is op vertrouwen, begrip en wederzijds respect. Vanuit die basis kan men vervolgens verder werken aan de opvoeding en het verdiepen van de relatie.
Van Alphen zet nauwkeurig en in heldere taal uiteen hoe je dit in de praktijk kan bereiken en hoe je problemen kan voorkomen en oplossen. Hierbij wordt er regelmatig een vergelijking gemaakt met de ontwikkeling en de opvoeding van kinderen. Een slimme zet: veel mensen zullen de stof hierdoor beter begrijpen. Ook andere, meer technische details worden op een iets versimpelde wijze weergegeven waardoor het geheel veel beter te ‘behapstukken’ is.
De Roedelmethode wijkt op verschillende punten af van andere methodes en niet iedereen zal zich er direct in kunnen vinden. De wetenschappelijke grondslag – hoewel ik hier en daar mijn twijfels heb over bepaalde beweringen en gevolgtrekkingen – maakt het echter tot een legitieme werkwijze die niet zomaar genegeerd kan worden. Het zet op zijn minst aan tot nadenken en vermoedelijk kan iedere hondeneigenaar er wel wat van opsteken.
Basisboek opvoeden van honden is dan misschien geen echte pageturner maar daarmee is het ook geen boek dat je na het lezen in de kast zet om nooit meer in te kijken. Integendeel; dit veelomvattende naslagwerk is het waard om regelmatig in te kijken, om te herlezen, te herkauwen en op je in te laten werken.
Arjen van Alphen
Basisboek opvoeden van honden- Gids voor levenslange relatievorming volgens de Roedelmethode
Uitgeverij Elmar BV
343 pagina’s
ISBN 9789038926346
€ 22,99
Deze recensie is verschenen in Onze Hond nummer 3, april 2019. Losse exemplaren kunnen besteld worden via de website www.onzehond.nl